Britaniya Arktikani “qayta muzlatish” uchun 13,4 mln dollar ajratdi

Buyuk Britaniya hukumati Arktika mintaqasida global isish oqibatlarini yumshatish va muzliklar erishini to‘xtatish maqsadida yangi, innovatsion loyihaga 13,4 million dollar miqdorida mablag‘ ajratdi. The Times nashrining ma’lum qilishicha, mazkur loyiha Istiqbolli tadqiqotlar va ixtirolar agentligi (ARIA) ko‘magida amalga oshiriladi va Arktika muzliklarini sun’iy usulda qayta tiklashga qaratilgan.

Loyihaning bosh maqsadi – suvosti robotlari yordamida Arktika muzliklarida yangi, qalin muz qatlamlarini yaratish. Buning uchun mutaxassislar Kanada Arktika arxipelagiga kiruvchi Viktoriya orolida tajriba o‘tkazadi. Kembrij universiteti professori Shon Fitsjerald boshchiligidagi jamoa bir yil avval dastlabki sinovlarini amalga oshirgan edi: ular muzdan qor qatlamlarini tozalash, teshik ochish va dengiz suvini yuza qismiga chiqarish orqali 50 santimetrgacha qalinlikdagi yangi muz qatlamini hosil qilishga erishishgan.

Endilikda olimlarning vazifasi ushbu jarayonni kengaytirish, aniq ilmiy ma’lumotlarni yig‘ish va bu texnologiyaning ekologik ta’sirini to‘liq baholashdan iborat. Loyiha uch qish davomida amalga oshiriladi va laboratoriya tadqiqotlari, modellashtirish hamda dala sharoitidagi sinovlarni o‘z ichiga oladi.

Agar tajriba muvaffaqiyatli o‘tsa, Arktika muzliklarini qayta tiklash uchun 500 mingga yaqin avtonom suv osti robotlaridan foydalanish rejalashtirilgan. Ushbu global reja yillik 10 milliard dollar xarajat talab etadi.

Shu bilan birga, geomuhandislik sohasidagi bunday radikal yechimlarga ayrim ekologlar va mutaxassislar shubha bilan qaramoqda. Ular Arktikani “qayta muzlatish” vaziyatni yengillashtirish o‘rniga, odamlar va hukumatlarni chiqindilarni qisqartirish bo‘yicha harakatlardan chalg‘itib qo‘yishi mumkinligini ta’kidlashmoqda.

Qisqasi, Buyuk Britaniyaning Arktika muzliklarini saqlash borasidagi yangi loyihasi jahon jamoatchiligi e’tiborini o‘ziga tortdi va ekologik innovatsiyalarga nisbatan yangi muhokamalarga yo‘l ochdi. Olamshumul muammoga nisbatan bunday ilg‘or yondashuvlar ijobiy natija berishi yoki yangi xavotirlarga sabab bo‘lishi mumkin. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!