Тошкентдаги йиғилишда Марказий Осиёнинг хавфли келажаги муҳокама қилинди

Тошкент шаҳрида Марказий Осиёнинг беш давлати — Ўзбекистон, Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон ва Туркманистондан ташриф буюрган таниқли мутахассислар ва экспертлар иштирокида муҳим йиғилиш бўлиб ўтди. Йиғилишнинг асосий мақсади — минтақа истиқболини таҳлил қилиш, долзарб муаммолар юзасидан мулоҳаза алмашиш ва амалий таклифлар ишлаб чиқишдан иборат бўлди.

Тадбир Ўзбекистоннинг етакчи давлат тадқиқот марказлари ташаббуси билан ташкил этилди. Муҳокамалар якунлари эса 2025 йил кузида ўтказилиши режалаштирилаётган Марказий Осиё давлат раҳбарларининг Маслаҳат учрашувига тақдим этилиши кўзда тутилган.

Экспертлар сўзларига кўра, минтақанинг келажаги атрофида кўплаб умидлар билан бирга жиддий хавотирлар ҳам мавжуд. Бирламчи муаммо сифатида беш давлат ўртасидаги интеграция масаласи тилга олинди. Қарши томонлар ҳалигача умумий йўл харитасида келиша олмаётгани қайд этилди.

Қизиқарли жиҳатлардан бири шундаки, бу галги учрашувда Туркманистондан энг кўп — 6 нафар иштирокчи қатнашди. Бу эса Туркманистоннинг минтақавий ҳамкорликка бўлган қизиқиши ошганини кўрсатади, дейди таҳлилчилар.

Йиғилишда муҳокама этилган асосий хавфлар қаторида сув танқислиги, экологик изланишлар, энергетика манбаларининг етишмаслиги, ҳамда нарх-наво барқарорлиги масалалари алоҳида тилга олинди. Қозоғистонлик иқтисодчи Раҳим Ушакбоев таъкидлашича, ҳозирги кунда Марказий Осиё ҳали ҳам Совет Иттифоқидан мерос қолган инфратузилмадан фойдаланмоқда. Бироқ бу тизим аниқ ечимларсиз, узоқни кўзламаган ҳолда ишлашда давом этяпти.

Тожикистондан қатнашган муҳаққиқ Саодат Жўрахонзода эса музликлар муаммосига эътибор қаратди. Унга кўра, Тожикистонда музликлар тез суръатда эриётгани нафақат мамлакат учун, балки бутун минтақа учун жиддий экологик таҳдидга айланмоқда. Шу сабабли, минтақада сув ресурсларини бошқариш, уни оқилона тақсимлаш ва келажак учун стратегик захиралар тузиш долзарб вазифа экани таъкидланди.

“Роғун ГЭСи — Тожикистоннинг эмас, бутун Марказий Осиёнинг тараққиётдаги қутбидир”, — деди Жўрахонзода. Унинг таъкидлашича, энергетик мустақиллик ва хавфсизлик масаласида давлатлар бир-бирига боғлиқ ва бу боғлиқлик ҳамкорликни талаб қилади.

Йиғилиш иштирокчилари интеграция ва ҳамкорлик жараёнларини мустаҳкамлаш учун амалий қадамлар белгиланиши, шунингдек, минтақавий институционал ҳамкорликни кучайтириш кераклигини таъкидлашди.

Zamin.uz таҳририяти ушбу ташаббусларни қўллаб-қувватлайди ва минтақанинг тинчлиги, барқарорлиги ҳамда тараққиёти йўлида амалий ечимларнинг ҳаётга жорий этилишига ишонади.